Tư vấn vấn đề liên quan đến việc cầm cố, thế chấp sổ đỏ

Hỏi

Anh trai tôi giấu gia đình mang sổ đỏ đi cầm cố để chơi lô đề, đến nay chưa lấy lại được. Vừa qua, người ta đến đòi thì gia đình tôi mới biết và hết sức bất ngờ. Mẹ tôi là người đứng tên trong sổ nhưng bà nhất định không trả vì bà không phải là người mang đi cầm cố. 

Xin hỏi, trong trường hợp này việc cầm cố của anh tôi có giá trị không và mẹ tôi có phải chịu trách nhiệm gì không? 

Xin cảm ơn!

Trả lời

Trong trường hợp này, chúng tôi đưa ra hướng giải quyết như sau:

Theo điều 128 – Bộ luật dân sự 2005 có quy định về giao dịch dân  sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội.

Điều 128. Giao dịch dân sự vô hiệu do vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội

Giao dịch dân sự có mục đích và nội dung vi phạm điều cấm của pháp luật, trái đạo đức xã hội thì vô hiệu.

Điều cấm của pháp luật là những quy định của pháp luật không cho phép chủ thể thực hiện những hành vi nhất định.

Đạo đức xã hội là những chuẩn mực ứng xử chung giữa người với người trong đời sống xã hội, được cộng đồng thừa nhận và tôn trọng.

Điều 137 Bộ luật này cũng quy định về hậu quả của giao dịch dân sự vô hiệu:

1. Giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập.

2. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận; nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.

Do đó, trong trường hợp này hành vi lấy sổ đỏ mang đi cầm cố anh trai bạn mà không có sự đồng ý của chủ sở hữu (mẹ bạn) là trái pháp luật.

Điều 188 – Luật đất đai 2013 quy định:

Điều 188. Điều kiện thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất

1. Người sử dụng đất được thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất; góp vốn bằng quyền sử dụng đất khi có các điều kiện sau đây:

a) Có Giấy chứng nhận, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 186 và trường hợp nhận thừa kế quy định tại khoản 1 Điều 168 của Luật này;

b) Đất không có tranh chấp;

c) Quyền sử dụng đất không bị kê biên để bảo đảm thi hành án;

d) Trong thời hạn sử dụng đất.

2. Ngoài các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều này, người sử dụng đất khi thực hiện các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho quyền sử dụng đất; quyền thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất còn phải có đủ điều kiện theo quy định tại các điều 189, 190, 191, 192, 193 và 194 của Luật này.

3. Việc chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, cho thuê lại, thừa kế, tặng cho, thế chấp quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất phải đăng ký tại cơ quan đăng ký đất đai và có hiệu lực kể từ thời điểm đăng ký vào sổ địa chính.

Theo điểm i – khoản 2 – điều 6 Thông tư số 33/2010/TT-BCA về điều kiện kinh doanh ngành nghề có điều kiện quy định về Dịch vụ cầm đồ:

- Khi thực hiện dịch vụ cầm đồ chủ cơ sở kinh doanh phải lập hợp đồng theo quy định. Người đến cầm đồ, thế chấp phải xuất trình Chứng minh nhân dân hoặc Hộ chiếu còn giá trị sử dụng để chủ cơ sở kiểm tra, đối chiếu và photocopy lưu lại tại cơ sở.

- Đối với những hàng hóa, tài sản cầm đồ thuộc sở hữu của người thứ ba phải có giấy ủy quyền hợp lệ của chủ sở hữu.

- Không được nhận cầm đồ đối với hàng hóa, tài sản không rõ nguồn gốc hoặc tài sản do các hành vi vi phạm pháp luật mà có.

- Khi có nghi ngờ hàng hóa, tài sản do phạm tội mà có phải thông báo ngay với cơ quan Công an có thẩm quyền kiểm tra, xử lý.

     Như vậy, việc cửa hàng cầm đồ nhận cầm đồ đối với tài sản thuộc sự sở hữu của người thứ 3 mà không có giấy ủy quyền hợp lệ là vi phạm pháp luật. Gia đình bạn hoàn toàn có quyền yêu cầu Tòa án tuyên giao dịch dân sự vô hiệu giữa anh trai bạn và cửa hàng cầm đồ. Do đó, anh trai bạn và cửa hàng cầm đồ phải trả lại cho nhau những gì đã nhận. Gia đình bạn sẽ nhận lại được sổ đỏ.